S&P Global Ўзбекистоннинг суверен кредит рейтингини оширди

S&P Global халқаро рейтинг агентлиги Ўзбекистоннинг узоқ муддатли суверен кредит рейтингини “барқарор” прогноз билан “BB” даражасига кўтарди. Бу сўнгги етти йил ичида рейтингнинг биринчи марта оширилиши ҳисобланади. Бу ҳақда агентлик ўз расмий сайтида маълум қилди.

Агентлик экспертлари сўнгги йилларда мамлакатда иқтисодий сиёсат изчил кучайиб бораётганини қайд этди. Хусусан, ҳукумат шаффофлигини ошириш, энергетика соҳасидаги ислоҳотлар ҳамда тарифларни босқичма-босқич либераллаштириш бу жараённинг асосий омиллари сифатида баҳоланди.

Шунингдек, ҳукумат томонидан амалга оширилаётган йирик инвестиция лойиҳалари — фойдали қазилмаларни қазиб олиш, энергетика ва инфратузилма соҳаларидаги ташаббуслар узоқ муддатда иқтисодий ўсишга ижобий таъсир кўрсатиши мумкинлиги таъкидланди.

“Ташқи таркибий заифликлар сақланиб қолаётганига қарамай”, олтин нархларининг юқорилиги мамлакатнинг ташқи позициясини сезиларли даражада мустаҳкамлаган. 2025 йил октабр ойи охирига келиб, Марказий банкнинг халқаро захиралари ҳажми $59 млрд га етди. Бу кўрсаткич 2023 йилга нисбатан қарийб икки баравар ошган. Шундан қарийб 80 фоизи олтин захираларига тўғри келади.

Йил бошидан буён Ўзбекистон экспортининг қарийб 40 фоизини олтин ташкил этмоқда. Қимматбаҳо металл экспорти миллий валюта сўмнинг мустаҳкамланишига ҳамда бюджет даромадларининг ошишига хизмат қилди. Бироқ, S&P мутахассисларига кўра, келгусида олтин нархининг пасайиши захираларнинг аста-секин қисқаришига олиб келиши мумкин.

Давлат қарзи даражаси рейтинги ўхшаш мамлакатларга нисбатан “ўртача” даражада қолмоқда. Қарзнинг асосий қисмини инвестиция лойиҳаларини молиялаштириш учун жалб қилинган узоқ муддатли ва паст фоизли кредитлар ташкил этади.

Ўзбекистон иқтисодий ўсиш суръатлари МДҲ давлатлари орасида энг юқори кўрсаткичлардан бири бўлиб қолмоқда. 2025 йилнинг дастлабки уч чорагида ЯИМ 7,6 фоизга ўсди. Инвестициялар иқтисодий ривожланишнинг асосий драйвери бўлиб, уларнинг ЯИМдаги улуши 32 фоизни ташкил этмоқда.

Бироқ, аҳоли жон бошига ЯИМ ҳали ҳам нисбатан паст даражада, тахминан $3500 атрофида сақланиб турибди. Аҳоли сонининг тез ўсиши сабабли меҳнат бозорида иш ўринлари етишмаслиги кузатилмоқда. Натижада, кўплаб фуқаролар хорижга ишлаш учун чиқмоқда ва пул ўтказмалари иқтисодиётда муҳим ролни сақлаб қолмоқда.

S&P рейтинги учун асосий салбий хатарлар қаторига давлат харажатлари ва қарзга хизмат кўрсатиш харажатларининг ортиб бориши, шунингдек, “кутилмаган шартли мажбуриятлар”нинг юзага келиш эҳтимоли киритилган. Бундан ташқари, инвестиция лойиҳаларининг паст рентабеллиги ёки якуний қийматининг ортиб кетиши ЯИМ ўсиш суръатларини секинлаштириши мумкин, бу эса рейтингга салбий таъсир кўрсатиши эҳтимолдан холи эмас.

Май ойи охирида халқаро рейтинг агентлиги S&P Global Ўзбекистоннинг кредит рейтинги бўйича прогнозини “барқарор”дан “ижобий”га кўтарган эди. Орадан кўп ўтмай, июнь ойида яна бир йирик агентлик — Moody’s ҳам прогнозни “ижобий” даражага яхшилади.