Bitcoin halving — har toʻrt yilda bir marta sodir boʻladigan voqea boʻlib, u maynerlarga mukofot sifatida beriladigan yangi Bitcoin miqdorini yarmiga qisqartiradi. Bu jarayon Bitcoin protokoliga inflyatsiyani nazorat qilish va umumiy taklifni cheklash maqsadida kiritilgan. Halving natijasida Bitcoin qazib olish qiyinlashadi va mavjud tangalarning taʼminoti cheklangan boʻlishi taʼminlanadi, bu esa uzoq muddatli qiymatni saqlab qolishga yordam beradi.

Inflyatsiya va cheklangan taklif

Bitcoin halvingning asosiy sababi inflyatsiya bilan bogʻliq xavotirlarni kamaytirishdir. Inflyatsiya – vaqt oʻtishi bilan valyuta xarid qobiliyatining pasayishi demakdir. Anʼanaviy iqtisodiyotda markaziy banklar odatda iqtisodiy barqarorlikni taʼminlash uchun inflyatsiya darajasini taxminan 2% atrofida ushlab turishga harakat qiladi. Bitcoin halving yangi tangalar miqdorini kamaytirib, ularning cheklanganligini oshirish orqali inflyatsiyaga qarshi turishga harakat qiladi. Natijada, Bitcoin’ning uzoq muddatli qiymati mustahkamlanishi mumkin, ammo bu halving oddiy fiat valyutalar inflyatsiyasidan bevosita himoya qilmaydi.

Bitcoin talabiga taʼsiri

Bitcoin halvinglari tarixan talabning oshishiga olib kelgan. Yangi chiqarilayotgan Bitcoin soni kamaygani sababli taklif qisqaradi va bu odatda narxlarning oshishiga sabab boʻladi. Oldingi halvinglar buni tasdiqlaydi – har bir halvingdan soʻng Bitcoin narxi oshgan. Bu jarayon investorlar va spekulyatorlarga foyda keltirishi mumkin, chunki ular kelajakda narxlarning oshishini kutishadi.

Bitcoin halving va talabga taʼsiri

Tarixiy maʼlumotlarga koʻra, Bitcoin halvinglari odatda narxning oshishiga olib kelgan. Buning asosiy sababi — yangi chiqarilayotgan Bitcoin miqdorining kamayishi bilan bogʻliq:

2012 yilgi halving – Bitcoin narxi $12 atrofida edi, keyingi yil esa $1,000 ga yetdi. 2016 yilgi halving – undan oldin Bitcoin narxi $650 atrofida boʻlib, keyin $19,000 gacha koʻtarildi. 2020 yilgi halving – Bitcoin $8,500 atrofida edi, keyin esa $69,000 ga yetdi. 2024 yilgi halving – narx $43,000 atrofida edi, ushbu voqeadan soʻng esa tarixiy eng yuqori miqdor – $100,000 dan yuqoriga chiqdi.

Halvinglarda mukofotlar qanchagacha tushirilgan?

Bitcoin halvinglari oldindan belgilangan boʻlib, har toʻrt yilda bir marta sodir boʻladi. Bugungacha quyidagi halvinglar amalga oshirilgan:

2012 yil 28 noyabr – mukofot 25 BTC’ga tushirildi.
2016 yil 9 iyul – mukofot 12.5 BTC’ga tushirildi.
2020 yil 11 may – mukofot 6.25 BTC’ga tushirildi.
2024 yil 19 aprel – mukofot 3.125 BTC’ga tushirildi.
2028 yilda kutilmoqda – mukofot 1.5625 BTC’ga tushiriladi.

Hozirda taxminan 19.9 million Bitcoin muomalada boʻlib, 21 million chegarasiga yetguncha yana taxminan 1 milliondan koʻproq Bitcoin qazib olinishi kerak.

Bitcoin halvinglari jami 21 million Bitcoin qazib olinguncha bu jarayon davom etadi, bu esa taxminan 2140 yilda sodir boʻladi. Agar har toʻrt yillik halving davri saqlanib qolsa, yana 29 ta halving amalga oshiriladi. Shunda blok mukofotlari 0.00000001 BTC (satoshi) gacha kamayadi.

Bitcoin halvinglari nima va u nega investorlar uchun muhim?