Markaziy bank inflyatsiya bosimi tufayli asosiy stavkani oʻzgarishsiz qoldirdi

Markaziy bank boshqaruvi 2025 yil 24 apreldagi yigʻilishida asosiy stavkani yillik 14,0 foiz darajasida saqlab qolish toʻgʻrisida qaror qabul qildi. 

Ushbu qaror inflyatsiya jarayonlari va iqtisodiy xatarlarni inobatga olgan holda, pul-kredit siyosatining qatʼiyligini saqlab qolish orqali oʻrta muddatda narxlar barqarorligini taʼminlash maqsadida qabul qilingan.

Soʻnggi oylarda umumiy va bazaviy inflyatsiya koʻrsatkichlari inflyatsion jarayonlar barqarorlashmaganini hamda vaziyatning muallaq holatda qolayotganini koʻrsatmoqda. Yalpi talab va taklif oʻrtasidagi nomutanosiblik, shuningdek, tashqi iqtisodiy noaniqliklar xavflarni kuchaytirib, nisbatan qatʼiy pul-kredit sharoitlarini saqlab qolishni talab etmoqda.

Yil boshidan buyon inflyatsiya koʻrsatkichlari oʻsish tendensiyasida boʻlib, 2025 yil mart oyi yakuniga koʻra umumiy inflyatsiya 10,3 foizni, bazaviy inflyatsiya esa 8,1 foizni tashkil etdi. Bu talab va taklif omillarining birgalikda inflyatsiyaga kuchli bosim oʻtkazayotganini tasdiqlaydi.

Inflyatsion kutilmalarga taʼsir etuvchi muhim omillardan biri — yoqilgʻi va energiya taʼminotining yaxshilanishi, shuningdek, almashuv kursining nisbatan barqaror shakllanishidir. Mart oyida aholi va tadbirkorlar orasida inflyatsion kutilmalar pasaygan boʻlsa-da, ular hali ham joriy inflyatsiya darajasidan yuqori qolmoqda.

2024 yilda amalga oshirilgan energiya narxlarini erkinlashtirishning birinchi bosqichi II chorak yakuniga qadar oʻz taʼsirini yoʻqotadi va bu umumiy inflyatsiyaga pasaytiruvchi taʼsir koʻrsatishi kutilmoqda. Shu bilan birga, xalqaro savdo sharoitlarining yomonlashishi, ishlab chiqarish xarajatlarining oshishi va tashqi inflyatsion bosimlarning kuchayishi yangi xavflarni keltirib chiqarmoqda.

Yangilangan prognozlarga koʻra, 2025 yil yakunigacha inflyatsiya 7–8 foizlik prognoz koridorining yuqori chegarasiga yaqinlashishi mumkin. Bunday sharoitda Markaziy bank tomonidan pul-kredit siyosatining yetarli darajada qatʼiyligi saqlab qolinadi.

Joriy yil birinchi choragida yalpi isteʼmol va investitsion faollikning ortishi iqtisodiy oʻsish surʼatlarini 6,8 foizgacha tezlashtirdi. Kreditlash faolligining oshishi va transchegaraviy pul oʻtkazmalari hajmining yuqori darajada boʻlishi ham yalpi talabning oʻsishiga turtki berdi.

Iqtisodiy faollikning yuqori darajada saqlanishi tufayli 2025 yil yakunigacha yalpi ichki mahsulot oʻsishi taxminan 6 foiz darajasida boʻlishi kutilmoqda. Bu jarayonda xususiy investitsiyalar va taklifning ortishi asosiy drayverlardan biri sifatida koʻzga tashlanmoqda.

Boshqa muhim omillar qatorida, asosiy savdo hamkorlar valyuta kurslarining mustahkamlanishi va milliy valyuta — soʻmning barqarorligi hisobga olinmoqda. Bu omillar fonida real samarali almashuv kursi oʻzining oʻrta muddatli trendi doirasida shakllanmoqda.

Pul-kredit sharoitidagi joriy qatʼiylik kreditlashning moʻʼtadillashuvi va depozitlar oʻsishining yuqori surʼatlarini taʼminlash orqali yalpi talabni muvozanatlashtirishga xizmat qilmoqda. Shu bilan birga, monetar omillar tomonidan inflyatsiyaga boʻlgan bosimning kamayishiga ham hissa qoʻshadi.

Shuning uchun, Markaziy bank Boshqaruvi asosiy stavkani oʻzgarishsiz — yillik 14,0 foiz darajasida saqlash toʻgʻrisida qaror qabul qildi. Pul-kredit siyosatining asosiy maqsadi sifatida oʻrta muddatli istiqbolda inflyatsiya darajasini 5 foizgacha pasaytirish belgilangan.

May oyida amalga oshirilishi kutilgan energiya narxlari erkinlashtirilishining navbatdagi bosqichi inflyatsiya va inflyatsion kutilmalarga ikkilamchi taʼsir koʻrsatishi mumkin. Bunday vaziyatda Markaziy bank pul-kredit sharoitlarini qayta koʻrib chiqishi ehtimoli mavjud.

Asosiy stavkani koʻrib chiqish boʻyicha navbatdagi yigʻilish 2025 yil 12 iyun kuni boʻlib oʻtadi.

Eslatib oʻtamiz, 20 martdagi yigʻilishida Markaziy bank asosiy stavkani 0,5 foizga oshirib, yillik 14 foiz darajasida belgilash toʻgʻrisida qaror qabul qilgan edi.