Унутилган таъсисчи: Apple’даги камида $75 млрдлик улушини $800 га сотиб юборган Роналд Уэйн ҳақида
Apple компаниясининг илк кунларида асосчи сифатида иштирок этган Роналд Уэйн атиги 12 кундан сўнг ўз улушини $800 эвазига сотиб чиқиб кетган. Бугун у улушининг қиймати камида $75 миллиард бўлиши мумкин эди. Бу сафарги шахсларга оид мақолада Pinkod технология тарихидаги энг афсусли қарорлардан бири ҳақида ҳикоя қилади.
Бугун кунга келиб Apple компаниясининг бозор қиймати 3 триллион АҚШ долларидан ошган. Бу рақамни кўрган ҳар қандай одам, Apple асосчилари дунёдаги энг омадли ва доно ишбилармонлар бўлган деган фикрга келади.
Apple’нинг ҳаммага машҳур асосчилари Стив Жобс ва Стив Возняк технология тарихига ўз номини абадий муҳрлаган. Бироқ бу икки даҳо билан бирга, компанияни барпо этишда муҳим роль ўйнаган, аммо кам танилган Роналд Уэйн исмли яна бир инсон бор эди.
1976 йилда, Apple Computer компанияси расмий ташкил этилганда, Роналд Уэйн бу гуруҳнинг энг ёши катта ва тажрибали аъзоси эди. Ўша пайтда Atari электроника компаниясида ишлаётган 41 ёшли Уэйн, Стив Жобснинг яқин дўсти бўлиб, Вознякни Apple’ни расмийлаштиришга кўндиришда муҳим воситачи бўлган. У компаниянинг илк низомини ёзган, дастлабки ҳужжатларни тузган ва Apple логотипининг биринчи версиясини чизган инсон сифатида тарихга кирган.
Ушбу хизматлари эвазига Роналд Уэйн компанияда 10% улушга эга бўлган. Жобс ва Возняк эса ҳар бири 45% улушдан эгаллаган.
12 кун ичида $800 эвазига чиқиб кетиш
Apple ташкил этилганидан атиги 12 кун ўтгач, Роналд Уэйн компанияни тарк этади ва ўзининг 10% улушини бор-йўғи $800 эвазига сотади. Бу қарор бугун жуда ноаниқ ёки ҳатто “аҳмоқона” туюлиши мумкин, аммо ўша даврдаги шароитни ҳисобга олган ҳолда, Уэйн жуда эҳтиёткорона ва асосли қарор қабул қилган дейиш мумкин.
Жобс ўша пайтда 15,000 доллар қарз олиб, Byte Shop’дан компютерлар учун буюртма олади. Бу дўкон илгари ҳам пул тўлашда муаммоли мижоз сифатида танилган эди. Агар Byte Shop пулни тўламаса, компания катта қарзга ботган бўларди. Жобс ва Вознякнинг шахсий молиявий ресурслари йўқ эди, аммо Роналд Уэйн ўзининг уйи, машинаси ва банкдаги жамғармаси билан қонуний жавобгар бўлиши мумкин эди.
Уэйн бу хавфли сармояга аралашишни хоҳламади ва компанияни тарк этди. Кейинчалик, у барча ҳуқуқлардан воз кечиши учун яна $1,500 товон пули олади.
Агар қолганида…
Бугун, Apple’нинг 3 триллион долларлик қиймати ҳисобга олинса, Уэйннинг дастлабки 10% улуши 300 миллиард долларга яқин бўлиши мумкин эди. Ҳатто акциялар бозорда суюлтирилган ва янги инвесторлар улушга эга бўлган ҳолатда ҳам, унинг ҳиссаси камида $75 миллиард атрофида баҳоланиши мумкин эди.
Бу технология тарихидаги энг катта қўлдан бой берилган имкониятлардан бири сифатида қаралади.
“Қабримдаги энг бой одам бўлардим”
Роналд Уэйн ўз қарорини йиллар давомида кўп маротаба изоҳлаб берган. CNN ва Business Insider’га берган интервьюларида у шундай деган:
“Агар Apple’да қолганимда, қабримдаги энг бой одам бўлардим. Лекин мен ўз ҳаётимни назорат қила олмасдим”.
Уэйн ўзи ҳаётининг қолган қисмини Жобс ва Вознинг соясида, ҳужжатлар ва техник тавсифлар устида ишлаш билан ўтказишини тушунган. У мустақил лойиҳа ва шахсий эркинликни бойликдан устун қўйган.
Бугун 91 ёшга кирган Роналд Уэйн катта бойлик эгаси бўлмаса-да, ҳаётидан норозилик билдирмайди. У ижтимоий нафақа ва уйининг бир қисмини ижарага бериш орқали кун кечиради.
“Мен ҳеч қачон бой бўлмаганман, лекин ҳеч қачон оч қолмаганман ҳам”, — дейди у.
