Ўзбекистонда ҳар бешинчи кўчмас мулк сотув битими ипотека орқали расмийлаштирилмоқда – Марказий банк
Марказий банк ҳисоботига кўра, Ўзбекистон кўчмас мулк бозорида юқори фаоллик сақланиб қолмоқда.
Ушбу ўсиш ипотека кредитлари ҳажмининг ортиши, аҳолининг даромадлари ўсиши ҳамда уй-жой қурилишига йўналтирилаётган инвестицияларнинг кўпайиши билан боғлиқ.
Масалан, йилнинг биринчи ярмида 148 мингта кўчмас мулк олди-сотди битими тузилган бўлиб, уларнинг 21,3 фоизи ипотека асосида амалга оширилган.
Ўзбекистоннинг кўчмас мулк бозорида йил бошидан буён юқори фаоллик сақланиб қолмоқда. Бу ҳақда Марказий банкнинг 2025 йилнинг иккинчи чораги якунларига бағишланган кўчмас мулк бозори бўйича ҳисоботида айтилади.
Апрель–июнь ойларида кўчмас мулк бўйича тузилган битимлар сони ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 9,9 фоизга ошиб, 88,1 минг донани ташкил этди. Йилнинг биринчи ярми якунларига кўра эса жами 177,5 мингта битим қайд этилган.
Шу даврда тўғридан-тўғри кўчмас мулк олди-сотдисига оид шартномалар сони 148,4 мингга етиб, бу кўрсаткич 2024 йилнинг биринчи ярмига нисбатан 12,1 фоизга ошган. Марказий банк ушбу ўсишни ипотека кредитлари ҳажмининг кўпайиши, аҳолининг даромадлари ўсиши ва уй-жой қурилишига қаратилган инвестицияларнинг ортиши билан изоҳлаган.
Иккинчи чоракда ипотека кредитлари бериш ҳажми 36 фоизга ўсиб, 9,43 триллион сўмни ташкил этди. Ипотека кредитлари таркибида бирламчи уй-жой бозорига ажратилган маблағлар улуши ортиб бормоқда — апрель–июнь ойларида ипотека портфелининг 74 фоизи айнан бирламчи бозордаги харидларга тўғри келган (2024 йилда бу кўрсаткич 57 фоиз эди).
2025 йилнинг биринчи ярми якунларига кўра, ҳар бешинчи кўчмас мулк битими ипотека асосида амалга оширилган — жами битимларнинг 21,3 фоизи. Бу ўтган йилга нисбатан 1,4 фоизга кўп.
Бирламчи уй-жой бозоридаги фаоллик тез суръатларда олиб борилаётган қурилиш ишлари ва уй-жой қурилишига инвестициялар ҳажми ортиши ҳисобига қўллаб-қувватланмоқда. Январь–июнь ойларида қурилиш ҳажмининг реал ўсиши 10,7 фоизни ташкил этди, уй-жой секторига инвестициялар улуши эса 4,7 фоиздан 7,9 фоизгача ошди.
Шунингдек, қурувчилар аҳоли орасида уй-жой харидининг қулай механизмларига бўлган катта қизиқишни инобатга олиб, "тўловнинг мослашувчан шартларини" таклиф этмоқда. Бу бирламчи уй-жой бозорининг кенгайишига туртки бўлмоқда.
Бирламчи уй-жой бозоридаги фаоллик кенг кўламдаги қурилиш ишлари ва бу соҳага йўналтирилаётган инвестициялар ҳисобига қўллаб-қувватланмоқда. Январь–июнь ойларида қурилиш ҳажмининг реал ўсиши 10,7 фоизни ташкил этган бўлса, уй-жой секторига йўналтирилган инвестициялар улуши 4,7 фоиздан 7,9 фоизгача ошган.
Шунингдек, қурувчилар аҳоли орасида уй-жой харидига бўлган қизиқишнинг ортиб бораётганини инобатга олган ҳолда, “тўловнинг мослашувчан шартлари”ни таклиф қилмоқда. Бу эса бирламчи бозорни янада кенгайтиришга хизмат қилмоқда.
