Нега Bitcoin нархи тушмоқда? Сўнгги пасайишнинг 5 та асосий сабаби
Сўнгги ҳафталарда Bitcoin нархининг кескин пасайиши криптовалюта бозорида хавотирларни кучайтирди. Таҳлилчилар бу ҳолатни бир нечта макроиқтисодий ва ички бозор омиллари билан изоҳлаб, асосий 5 та сабабни ажратиб кўрсатмоқда.
Bitcoinʼнинг октябрь ойи бошидаги максимал кўрсаткичлардан кескин пасайиши бу йил давомида тўпланган ўсишнинг катта қисмини йўққа чиқарди. Криптовалюта 21 ноябрь куни тахминан 80 000 долларгача тушиб кетди ва кейинчалик 86 000 доллар атрофида нисбатан барқарорлашди.
Deutsche Bank маълумотларига кўра, мазкур пасайиш макроиқтисодий ва бозор омилларининг бирлашуви натижасидир. Бу жараён йил ўрталарида юзага келган ижобий импульсни деярли буткул йўққа чиқарди ва криптовалюта бозорининг умумий капиталлашувидан қарийб 1 триллион доллар миқдоридаги маблағнинг ликвидация қилинишига олиб келди.
Таҳлилчилар Марион Лабур ва Камилла Сиазон Bitcoinнинг сўнгги коррекциясига олиб келган бешта асосий сабабни ажратиб кўрсатишди:
1. Акциялар бозоридаги пасайиш ва хавфга муносабатнинг ўзгариши
Bitcoin глобал хавфли активлар билан бир қаторда тушиб кетди. Бунга АҚШ ҳукумати фаолиятининг тўхтаб қолиш эҳтимоли, АҚШ ва Хитой ўртасидаги савдо урушининг кучайиши ҳамда сунъий интеллект компаниялари баҳоланиши билан боғлиқ хавотирлар сабаб бўлди.
Bitcoinнинг АҚШ фонд бозори билан боғлиқлиги (корреляцияси) кучайди: Nasdaq 100 билан 46% ва S&P 500 билан 42% гача етди.
“Октябрь ойидан бери Bitcoin ўзини мустақил актив каби эмас, балки худди ўсишга мойил технологик акция каби тутмоқда”, – деб ёзади таҳлилчилар.
2. АҚШ пул-кредит сиёсатидаги ноаниқлик
Гарчи октябрь ойида фоиз ставкаси 25 базавий пунктга пасайтирилган бўлса-да, Федерал Резерв Тизими вакилларининг қатъий ва ноаниқ оҳангдаги баёнотлари бозорга босим ўтказди.
Жером Пауэлл декабрь ойида фоиз ставкасини яна пасайтириш масаласи ҳали муҳокама қилинмаганини билдирганидан кейин Bitcoin 1,22% га тушди. Бошқарув кенгаши аъзоси Лиза Кукнинг ҳам пасайиш кафолатланмаганлиги ҳақидаги изоҳлари бу жараённи тезлаштирди.
3. Регулятор ноаниқлиги ва CLARITY қонунининг тўхтаб қолиши
Ёз ойларида криптовалюта бозорида сезилган ижобий импульс Сенатда CLARITY қонун лойиҳаси муҳокамасининг тўхтатилиши ортидан сусайди.
Бу кечикиш сиёсий тортишувлар ва регулятор мавҳумликни янада кучайтириб, инвестор ишончи ва ликвидликка салбий таъсир кўрсатди. Натижада Bitcoinнинг ўзгарувчанлиги августдаги 20% даражадан 39% гача кўтарилди. АҚШда чакана инвесторлар фаоллиги ҳам июлдаги 17% дан октябрь ойида 15% гача камайди.
4. Институционал инвесторлар чиқими ва ликвидликнинг қисқариши
10 октябрдаги оммавий сотув пайтида биржаларда ликвидлик кескин камайди. Айрим дақиқаларда эса таклиф томони деярли йўқ бўлган. Яъни одамлар фақат сотган, сотиб олмаган.
Йирик инвестиция фондлари ва институционал инвесторларнинг Bitcoin-инструментлари ҳамда ETF лардан маблағларини чиқариб олиши крипто бозорининг умумий капиталлашувини чўққидан қарийб 24% га тушишига сабаб бўлди.
5. Узоқ муддатли эгаларнинг фойда қайд этиши
Сўнгги бир ой ичида узоқ муддатли инвесторлар 800 мингдан ортиқ Bitcoin сотган. Бу 2024 йил январь ойидан бери энг юқори кўрсаткич ҳисобланади.
Кучайган ўзгарувчанлик ва умумий бозор пасайиши ҳатто тажрибали инвесторларни ҳам хавфларни қисқартиришга мажбур қилди. Натижада “Қўрқув ва очкўзлик” индекси 21 ноябрь куни 11 даражагача тушиб, йил давомида энг паст кўрсаткични қайд этди.
Bitcoin бозори анча “етилган” бўлишига қарамай, яқинда кузатилган кескин пасайиш узоқ муддатли инвесторларни ҳам эҳтиёт чораларини кўришга мажбур қилди. Улар хавфни камайтириш учун ўз активларининг бир қисмини сота бошлашди. Бу эса бозорга қўшимча босим бериб, қисқа муддатда нархнинг янада тушишига (айиқ трендига) сабаб бўлди.
Бундан ташқари, қарз маблағлари (кредит елкаси) ҳисобига савдо қилган кўплаб инвесторлар нарх пасайиши сабаб зарар кўриб, мажбурий равишда позицияларини ёпишга мажбур бўлишди. Бу ҳолат ҳам умумий бозор кайфиятини янада ёмонлаштирди ва тушишни тезлаштирди.
