Мамлакатлараро савдо уруши бошланди

АҚШ президенти Доналд Трамп Мексика, Канада ва Хитойдан импорт қилинадиган маҳсулотларга катта тарифлар жорий этилишини эълон қилди. 4 февралдан бошлаб, Канада ва Мексикадан келадиган маҳсулотларга 25% ҳамда Хитой маҳсулотларига 10% бож солинади. Бундан ташқари, Канада энергетика маҳсулотлари, жумладан, нефть, табиий газ ва электр энергиясига 10% тариф қўлланади. 

“Ушбу чора-тадбирлар ноқонуний иммиграция ва гиёҳванд моддалар савдосига қарши кураш стратегиясининг бир қисми сифатида жорий этилмоқда”, деб айтиб ўтди Трамп.

Шунингдек, бундай шаклдаги божлар, келажакда Европа Иттифоқига ҳам жорий этилиши мумкин.

Мазкур хабарлар жаҳон бозорларида сезиларли беқарорликни келтириб чиқарди. Фонд биржаси фьючерслари (келишув шартномалари) кескин пасайди: Nasdaq 2 фоиздан кўпроққа, S&P 500 1,6 фоизга тушди ва Dow Jones фьючерслари тахминан 1,1 фоизга камайди.

Таҳлилчилар бу тарифлар таъминот занжирларини издан чиқариши, истеъмол нархларини ошириши ва иқтисодий ўсишни секинлаштириши мумкинлигини тахмин қилишмоқда. Дунё бўйлаб АҚШ доллари асосий валюталарга нисбатан мустаҳкамланди, олтин ва нефть каби товарларнинг нархи эса ошди.

General Motors, Ford ва Tesla каби автомобиль ишлаб чиқарувчилар ҳамда саноат компаниялари акцияларининг тушиб кетиши кузатилди. Бу эса ишлаб чиқариш харажатлари ошиши ва таъминот занжирларининг бузилиши борасидаги хавотирларни кучайтирди.

Давлатлар АҚШга қандай жавоб қайтармоқчи?

Канада

Канада бош вазири Жастин Трюдо Канада АҚШ билан ҳар доим дўст ва ҳамкор бўлиб келганлигини, бу тарифлар нега амалга оширилаётганини тушунмаётганини айтиб ўтди. У Канада аҳолиси ва иқтисодиётини ҳимоя қилиш учун 155 млрд долларлик маҳсулотларга 25% лик қарши бож тарифларини жорий этилишини эълон қилди. Бу чоралар алкоголь, озиқ-овқат маҳсулотлари, кийим-кечак, пойабзаллар, маиший техника, мебель, ёғоч материаллари ва бошқа товарларни ўз ичига олади. Бош вазир бу тарифларнинг икки томонлама ишчи кучига жиддий зарар етказишини таъкидлаб, Канадаликларни маҳаллий маҳсулотларни қўллаб-қувватлашга чақирди.

Мексика

Мексика президенти Клаудия Шейнбаум АҚШга жавобан ўзининг B режасини қўллашини айтиб ўтди. Аммо бу режа қандай шартларни қамраб олишини аниқлаштирмади. Мамлакат президенти муаммоларни божлар билан эмас, музокаралар орқали ҳал қилиш мумкин эканлигини айтиб ўтган.

Хитой

Хитой раиси Си Цзиньпин савдо урушларида ғолиблар бўлмаслигини таъкидлаб, Хитой ва АҚШ ўртасидаги ҳамкорлик муҳимлигини қайд этди. У тарифлар ва технологик урушлар иқтисодий тамойилларга ва тарихий тенденцияларга зид эканини айтиб, келишмовчиликларни бошқариш ва барқарор икки томонлама муносабатларни ривожлантириш учун мулоқотга чақирди. Бундан ташқари, Хитой ҳам қарши бож тарифларини жорий этиши ва Жаҳон савдо ташкилотига мурожаат қилишини айтиб ўтди.

Шундай қилиб, Доналд Трамп ҳокимиятга қайтганига ҳали икки ҳафта бўлмасидан АҚШнинг бир неча ўн йиллик ҳамкорлари билан савдо урушини бошлади.