Банклар микроқарз ажратишни сезиларли кўпайтириб, автокредит беришни камайтирмоқда
1 август ҳолатида Ўзбекистон банкларининг жами кредит портфели 576,2 трлн сўмга етган бўлиб, шундан 201,8 трлн сўми жисмоний шахсларга тўғри келмоқда. Микроқарзлар бир йил ичида 75 фоизга ўсган бўлса, автокредитлар ҳажми 11 фоизга ёки 4,5 трлн сўмга камайган.
Марказий банк маълумотларига кўра, 2025 йил 1 август ҳолатида тижорат банкларининг жами кредит портфели 576,2 трлн сўмни ташкил қилмоқда. Шундан 201,8 трлн сўм ёки 35 фоиз жисмоний шахсларга ажратилган кредитлар ҳисобланади.
Ипотека ва таълим кредитлари
Кредитлар таркибида ипотека улуши етакчи бўлиб қолмоқда. Ҳозирда уларнинг ҳажми 74,1 трлн сўмни ташкил этмоқда (жисмоний шахслар кредитларининг 36,7 фоизи). Бу кўрсаткич ўтган йилга нисбатан 18 фоизга кўпайган.
Сўнгги йилларда талаб сезиларли ошаётган яна бир йўналиш – таълим кредитлари. Жорий йилнинг июлига нисбатан уларнинг ҳажми 16 фоизга кўпайиб, 5,85 трлн сўмга етди. Мутахассисларнинг фикрича, сентябрь ойидан янги ўқув йили бошланиши ҳисобга олинса, ушбу рақам йил охиригача янада ортиши мумкин.
Микроқарзлар ажратиш кўпаймоқда
Энг тез ўсиш суръатлари микроқарзларда қайд этилди. 2024 йил августида банклар томонидан берилган микроқарзлар ҳажми 34,8 трлн сўм бўлган бўлса, жорий йил 1 август ҳолатига келиб, у қарийб икки бараварга ошиб, 60,1 трлн сўмни ташкил этди. Бу йиллик ҳисобда 75 фоизлик ўсишни англатади.
Автокредитлар қисқармоқда
Бироқ бошқа кредит турларидан фарқли равишда, автокредитлар бозорида пасайиш кузатилмоқда. Банклар томонидан ажратилган автокредитлар ҳажми бир йил ичида 11 фоизга камайиб, 4,56 трлн сўмни ташкил қилди.
Бунинг асосий сабаби 2023 йилда Марказий банк томонидан рискларни камайтириш мақсадида жорий қилинган чекловлар билан боғлиқ. Бунда автокредитлар банклар кредит портфели 25 фоизидан ошмаслиги керак.
Ўша даврда банклар автокредит ажратишни кескин кўпайтирган ва бу автомобиль бозорида нархларнинг тезкор ўсишига сабаб бўлганди. Чекловлардан сўнг эса автокредитлар ҳажми қисқарди, натижада автомобиль савдоси ҳам секинлашди.
