12 067.760 so‘m

decrease

-70.910

14 141.000 so‘m

decrease

-35.750

145.640 so‘m

increase

0.280

12 067.760 so‘m

decrease

-70.910

15 соат аввал
Иқтисодиёт

АҚШда федерал ҳукумат маблағ етишмаслиги сабаб фаолиятини тўхтатди

2025 йил 1 октябрь куни АҚШ Конгресси молиялаштириш бўйича қарор қабул қилмагани сабаб федерал ҳукумат маблағсиз қолди ва фаолияти расман тўхтатилди. Бу ҳолат юз минглаб ходимларнинг вақтинча ишдан четлатилишига, молиявий бозорларда хавотир кучайиши ва олтин нархининг тарихий рекордни янгилашига олиб келди.

АҚШда федерал ҳукумат маблағ етишмаслиги сабаб фаолиятини тўхтатди
Фото: AI/Pinkod.uz

2025 йил 1 октябрь куни тонгги соат 12:01 да (АҚШ вақти билан) Конгресс молиялаштириш бўйича қарор қабул қилмагани сабабли АҚШ федерал ҳукуматининг маблағи тугади ва ҳукумат фаолияти расман тўхтади

Натижада юз минглаб ходимлар мажбурий таътилга чиқарилди, “зарур” хизматдагилар эса маош олмасдан ишлашга мажбур бўлди. Кўплаб хизматлар тўхтатилди ёки қисқартирилди, сиёсатчилар эса масъулиятни бир-бирига юклаш билан банд. 

Ҳукумат ёпилиши нима?

Ҳукумат ёпилиши (шутдоwн) Конгресс янги фискал йил — 1 октабрдан олдин бюджетни тасдиқловчи қонун ёки вақтинчалик молиялаштириш қарорини қабул қилолмаганида юз беради. Бундай ҳолатда федерал агентликлар “зарур бўлмаган” фаолиятини тўхтатади, ҳаёт ва хавфсизликни таъминлашга доир ишларни бажарувчи ходимлар эса фаолиятда қолади, бироқ маблағ тиклангунга қадар маош олмайди. Бу эса рухсатномаларнинг кечикиши, тадқиқотларнинг тўхташи ва хизмат кўрсатиш марказларининг ёпилишига олиб келади.

Бевосита оқибатлар

Ишчи кучи. Конгресс маълумотларига кўра, тахминан 750 минг федерал ходим вақтинча ишдан четлатилади. “Зарур” ходимлар ишда қолади, аммо вақтинча маошсиз. Бу маҳаллий иқтисодиётларга жиддий зарба беради.

Транспорт ва саёҳат. Транспорт вазирлиги маълумотига кўра, Федерал авиация бошқармасининг 11 минг ходими мажбурий таътилга чиқарилади. Шу билан бирга, 13 мингдан ортиқ ҳаво ҳаракати диспетчерлари ва ТСА ходимлари маошсиз ишлашни давом эттиради. Бу парвозларда кечикишлар ва аэропортларда тирбандликларни кучайтириши мумкин.

Соғлиқ ва илм-фан. FDA ва N каби ташкилотлар кўплаб фаолиятини қисқартиради. Янги дориларни тасдиқлаш, режалаштирилган текширувлар ҳамда илмий тадқиқотлар тўхтаб қолиши ёки кечикиши эҳтимол.

Миллий боғлар ва музейлар. Кўплаб миллий боғлар, музейлар ва маданий объектлар ёпилиши ёки қисқа таркибда ишлаши кутилмоқда. Бу эса туризм соҳаси ва маҳаллий иқтисодиётга салбий таъсир кўрсатади.

Мудофаа ва хавфсизлик. Асосий ҳарбий фаолият давом этса-да, хизмат қилаётган аскарлар ҳам вақтинча маошсиз қолишлари мумкин. Бу эса ҳарбий оилалар учун қўшимча қийинчилик туғдиради.

Маъмурий чоралар. Оқ уй айрим федерал ходимларни қисқартириш ёки доимий равишда ишдан бўшатиш билан таҳдид қилмоқда. Бу эса меҳнат уюшмалари ва ҳуқуқшунослар томонидан қаттиқ танқид қилинмоқда.

Молиявий бозорлар ва олтин нархи

Ҳукумат ёпилиши молиявий бозорлар учун ҳам хавотир уйғотмоқда. Инвесторлар хавфсиз актив сифатида олтин ва бошқа қимматбаҳо металларга юзланмоқда. Натижада олтин нархи жаҳон бозорида тарихий рекордларга яқинлашмоқда. Хусусан, 1 октябрь ҳолатига кўра, бир унция олтин нархи илк бор 3 880 доллардан юқорига кўтарилди.

Таҳлилчиларнинг фикрича, қисқа муддатли ёпилишнинг таъсири кучли сезилмаслиги мумкин. Аммо жараён чўзилса, молиявий бозорларнинг беқарорлашиши, олтин нархининг яна ошиши, давлат хизматларининг издан чиқиши ва иқтисодий ўсиш суръатларининг пасайиши эҳтимоли юқори.

Pinkod.uz сайтида эълон қилинган материаллардан нусха кўчириш, тарқатиш ва бошқа шаклларда фойдаланиш фақат таҳририят ёзма розилиги билан амалга оширилиши мумкин.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги томонидан 15.10.2024 санасида №440126 сонли гувоҳнома билан ОАВ сифатида рўйхатга олинган.

© 2025 Pinkod.uz.
Барча ҳуқуқлар ҳимояланган.

18+