Илон Маскнинг АҚШ ҳукуматидаги роли унинг дунёдаги энг бой одам мақомидан фойдаланиши ва рақобатчиларига зарар етказиши мумкинлиги сабабли танқид қилинмоқда. Маск Доналд Трампнинг 2024 йилги қайта сайлов кампаниясига 250 миллион доллардан ортиқ маблағ хайрия қилди.

Шунингдек, Маскнинг АҚШ ҳукуматида эканлиги унинг бир неча компанияларига фойда келтириши мумкин дея тахмин қилинмоқда. Бу ҳақида Financial Times фикр юритди.

Х (собиқ Twitter)

Маск 2022 йилда Twitter’ни 44 миллиард долларга сотиб олгач, уни ҳаддан ташқари қимматга сотиб олганини тан олган эди. Аммо у ҳукуматдаги фаолиятини бошлагандан сўнг, X’нинг молиявий ҳолати тиклана бошлади. Amazon каби реклама берувчилар платформага қайтди.

Маск бошчилигидаги Ҳукумат самарадорлиги департаменти (DOGE) бюрократияга қарши курашни айнан X платформасида олиб бормоқда. Трамп маъмуриятининг муҳим қарорлари ҳам ушбу платформада эълон қилинмоқда.

Tesla

Tesla Маск империясининг марказий қисмидир. У Маск шахсий бойлигининг 150 миллиард долларини ташкил қилади. Аммо Трампнинг кам углеродли транспортга бўлган мажбуриятни бекор қилиши компания учун хавф туғдиради.

Маск бу ўзгаришлар Tesla’га кам таъсир қилишини таъкидлаб, транспорт воситаларини электрлаштириш муқаррар эканини айтди. Унинг сўзларига кўра, субсидия бекор қилинса, бу кам фойда кўрадиган рақобатчиларга кўпроқ зарар етказади.

Шунга қарамай, Трампнинг электр автомобилларга бўлган салбий муносабати Tesla учун ноқулай вақтда юз бермоқда. Model Y дунё бўйича энг кўп сотиладиган автомобиль бўлса-да, савдо пасаймоқда. Tesla 2024 йилда ўн йилдан бери биринчи марта йиллик савдо пасайишини эълон қилди. Европада сотувлар анча сустлашган. Таҳлилчилар бунга Маскнинг Германия ва Буюк Британияда ўнг қанот сиёсатини қўллаб-қувватлагани сабаб бўлганини айтишмоқда.

Шунингдек, Трампнинг Хитой билан савдо уруши Тесла учун муаммо туғдириши мумкин. Хитой Tesla учун иккинчи йирик бозор ва унинг энг катта “гига-заводи” жойлашган ҳудуддир. Маск айни пайтда бу ерда автопилот дастурини тартибга солиш учун рухсат олишга ҳаракат қилмоқда.

SpaceX

Илон Маск ва унинг ўғли X Æ A-Xii Президент Доналд Трамп билан бирга Овал кабинетда. Фото: AFP / Getty Images

SpaceX Маскнинг қиймати 350 миллиард долларга тенг стартапи бўлиб, АҚШ космик дастурининг де-факто операторига айланган. Бу компания қайта фойдаланиш мумкин бўлган тарихдаги энг катта ракетани яратди. Унинг мақсади — Марсни эгаллаш. Трамп SpaceX’га алоҳида ҳурмат билан қарайди ва уни “супер даҳо” деб атаган.

Starlink

Starlink — SpaceX таркибидаги лойиҳадир. Унда 7 000 та орбитадаги сунъий йўлдошлар ишлайди. Бу глобал интернет тизимини тўлиқ ўзгартириши мумкин.

Аввалига қишлоқ жойлар, самолёт ва круиз кемаларига интернет етказиб беришни мақсад қилган Starlink бугунги кунда стратегик даражада аҳамиятли бўлиб қолди.

Байден маъмурияти даврида АҚШ Федерал алоқа комиссияси Starlink фаолиятини чеклаган эди. Аммо Маск Трамп маъмуриятидаги таъсири сабаб чекловлар юмшатилиши мумкин, дейди нашр.

xAI

Трамп маъмурияти АҚШнинг сунъий интеллект соҳасидаги устунлигини таъминлашга ваъда берди ва саноат хавфсизлиги стандартларини бекор қилди. Бу эса Маскнинг янги стартапи – xAI учун катта имконият яратади.

Neuralink ва The Boring Company

Neuralink инсон мия фаолиятини кузатиш ва бошқариш бўйича тадқиқотлар олиб бормоқда. The Boring Company эса тирбандликни бартараф этиш учун ер ости туннель лойиҳалари устида ишламоқда. Neuralink АҚШ озиқ-овқат ва дорилар идораси томонидан қатъий назорат қилинади ва яқин орада бу талаблар юмшатилиши кутилмаяпти.

Маскнинг Трампга яқинлиги унинг бизнесларига қандай фойда келтиради?