Ўзбекистонда муаммоли кредитлар 2026 йилда энг юқори чўққига чиқади — Fitch Ratings
Fitch Ratings прогнозига кўра, иқтисодий ўсиш суръатлари юқори бўлишига қарамай, Ўзбекистон банк секторида муаммоли кредитлар улуши 2026 йилда 9–10 фоизгача кўтарилиши кутилмоқда. Бу ўсиш, асосан, давлат банкларидаги эски рискларнинг тан олиниши ва чакана кредитлар бўйича тўлов қобилиятининг пасайиши билан боғлиқ.
Fitch Ratings халқаро рейтинг агентлиги прогнозларига кўра, Ўзбекистон банк сектори 2026 йилда барқарор молиявий ҳолатини сақлаб қолади. Бунга мамлакатда кутилаётган юқори иқтисодий ўсиш суръатлари (2025 йилда 6,4%, 2026 йилда 6,3%) ва банкларнинг етарли даромад олиш имкониятлари ёрдам беради. Шу билан бирга, тизимдаги асосий хавотир муаммоли кредитлар (NPL) улушининг ошиши билан боғлиқ.
Агентликнинг базавий сценарийсига кўра, NPL улуши келгуси йилларда ўсишда давом этиб, 2026 йилда ялпи кредитларнинг 9–10 фоизигача етиши ва сўнгги йиллардаги энг юқори даражага чиқиши кутилмоқда.
NPL ўсишининг асосий омиллари:
- Эски хатарларнинг тан олиниши. Давлат банкларида йиллар давомида шаклланган “мерос” рисклар босқичма-босқич ҳисоботларда акс эттирилмоқда.
- Чакана кредитлашдаги босим. Жисмоний шахсларга берилган кредитлар “пишиб”, уларнинг ҳақиқий тўлов қобилиятининг пасайиши эҳтимолини оширмоқда.
Fitch таҳлилчиларининг қайд этишича, давлат банкларида йирик ҳажмдаги кредитларнинг ҳисобдан чиқарилиши (wрите-оффс) ва Ўзбекистон Марказий банкининг чакана кредитлаш (айниқса гаровсиз истеъмол кредитлари) бўйича чекловчи сиёсати кредит портфели ўсишини жиловлаб туради. Шунга қарамай, кредитлашнинг умумий ўсиш суръати 15% атрофида бўлиши прогноз қилинмоқда.
Маълумот учун, 2025 йил 1 ноябрь ҳолатига кўра, банк тизимидаги муаммоли кредитлар ҳажми 22,37 трлн сўмни ташкил этиб, бир ой давомида 1,1 трлн сўмга ошган. Умумий кредит портфелига нисбатан NPL улуши эса 3,8 фоизни ташкил қилмоқда.
